Μερικές (εντελώς δικές μου) υπογραμμίσεις: μιλώντας για δεξιό (ή έλασσον) και αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου, ο Σακς παραθέτει τη (μέχρι πρότινος επικρατούσα) υπόθεση ότι «το δεξιό ημισφαίριο είναι πιο πρωτόγονο από το αριστερό, που εθεωρείτο σαν το αποκορύφωμα της ανθρώπινης εξέλιξης. Και κατά μια έννοια αυτό είναι σωστό: το αριστερό ημισφαίριο είναι πιο πολύπλοκο και πιο εξειδικευμένο και αποτελεί ένα πολύ πρόσφατο απόκτημα της εξέλιξης των πρωτευόντων και ειδικά του ανθρώπινου εγκεφάλου. Από την άλλη μεριά, το δεξιό ημισφαίριο είναι εκείνο που έχει κάτω από τον έλεγχό του τις κρίσιμες εκείνες δυνάμεις με τις οποίες αναγνωρίζεται η πραγματικότητα, δυνάμεις απαραίτητες για την επιβίωση κάθε ζωντανού οργανισμού». Συνεχίζει λέγοντας ότι ολόκληρη η ιστορία της νευρολογίας και της νευροψυχολογίας είναι η ιστορία της έρευνας του αριστερού ημισφαιρίου, με αποτέλεσμα όταν τελικά ήρθαν στο φως σύνδρομα συσχετισμένα με το δεξιό ημισφαίριο να θεωρηθούν «εντελώς αλλόκοτα». Το βιβλίο είναι γραμμένο το 1985. Το 2004-5 που ο μικρός έκανε τις εγχειρίσεις αφαίρεσης όγκου από το δεξιό ημισφαίριο θυμάμαι να ακούμε τους νευρολόγους να μας λένε τυχερούς που ο όγκος βρισκόταν στο δεξιό και όχι στο αριστερό ημισφαίριο. Χμ.
Άλλα σημεία είναι η ανακάλυψη και ο ορισμός της ιδιοδεκτικής αίσθησης (η επίγνωση της σχετικής θέσης του κορμού και των άκρων ντε!) μόλις το 1890, το υπό του Φρόυντ λεχθέν ότι τελειωτική θεραπεία είναι η εργασία και η αγάπη, καθώς και η σημασία που δίνει ο Σακς στη θεραπευτική δύναμη της δράσης, της τέχνης και του παιχνιδιού.
Στην προμετωπίδα ο Όλιβερ Σακς παραθέτει: «Το να μιλάς για αρρώστιες είναι μια διασκέδαση που θυμίζει τις χίλιες και μια νύχτες»-William Osler. Συμφωνώ, αρκεί αυτές να μη σου θυμίζουν οικείες καταστάσεις. Όσο πλησίαζα προς τα τελευταία κεφάλαια, την ενότητα «Ο κόσμος του απλού», μείωνα την ταχύτητα ανάγνωσης, φοβούμενη τι θα βρω. Ο Σακς όμως αντιμετωπίζει τον κόσμο των απλοϊκών, των νοητικά στερημένων με απίστευτη τρυφερότητα και αγάπη. Εξηγεί ότι νοητική στέρηση δε σημαίνει και συναισθηματικά ή πνευματικά ελλείμματα, επικεντρώνει στα όσα μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να καταφέρουν μαζί με τους εκπαιδευτές τους μέσω κατάλληλου προγράμματος μάθησης και της ενσυναισθησιακής σχέσης που αναπτύσσουν μαζί τους.
Ονόματα να γκουγκλίσω: Luria, Morishima, Motzugi.
ΥΓ. Ο αρχικατάσκοπος της Βασίλισσας δεν προχωρούσε με τίποτα. Ο τύπος γράφει λίγο πολύ με τρόπο που μού θυμίζει εμένα, θέλει να πει μια ιστορία, χωρίς να πολυνοιάζεται να την κάνει ενδιαφέρουσα για τους άλλους. Εφόσον καρατομήθηκε ολόκληρη Μαρία της Σκωτίας χωρίς να αποκτήσει ενδιαφέρον το βιβλίο, δεν υπήρχε πλέον ελπίδα. Χρησίμευσε μόνο ως αφορμή να ψάξω δυο πραγματάκια για τους Πουριτανούς (Προτεστάντες) και τη διαμάχη τους με τους Καθολικούς-γεγονός που ενίσχυσε την εδραιωμένη πεποίθησή μου ότι έβγαλα σχολείο και έμαθα μόνο την υποτείνουσα (άντε και τη διακρίνουσα).
8 σχόλια:
Mου κίνησες την περιέργεια.
Αν δεν πρόκειται για αστοχία στη μετάφραση, νομίζω δεν συμφωνώ ότι το "να μιλάς για αρρώστιες είναι μια διασκέδαση που θυμίζει τις χίλιες και μια νύχτες".
Αν κανείς δεν ξέρει περί τίνος πρόκειται, είναι συνήθως άσκοπο. Ούτε διασκέδαση, ούτε ψυχαγωγία. Το πολύ-πολύ να πει "ευτυχώς, δεν συμβαίνει σε μας" (και να συνεχίσει να γκρινιάζει για όσα συμβαίνουν σ' αυτόν...). Σπανιότερα, για λίγους, μπορεί να σημάνει την αρχή του ψαξίματος στον κόσμο της θνητότητας, της φθοράς, της έλλειψης, της ματαίωσης. Τότε είναι ψυχαγωγία (με την ετυμολογική σημασία της λέξης).
Αν πάλι κανείς ξέρει, μπορεί (ίσως) να είναι κοίταγμα του δικού του προβλήματος με άλλα μάτια, μια ευκαιρία λύτρωσης από οδυνηρές αναμνήσεις μέσα από τη συνειδητή ανάσυρσή τους. Διασκέδαση όμως δεν είναι. Κάθαρση, ίσως.
Για τον "κόσμο του απλού", είναι βεβαίως σωστό ότι η εκπαίδευση, η αποδοχή κι η αγάπη καταφέρνουν πολλά. Αλλά είμαι μάλλον δύσπιστη στα "θετικά" συναισθήματα που στηρίζονται στις δυνατότητες βελτίωσης. Για τον ίδιο λόγο που είμαι δύσπιστη σ' όσους αγαπούν τα παιδιά όχι για ό,τι είναι σήμερα, αλλά επειδή τα φαντάζονται επιτυχημένους και όμορφους ενήλικους.
Υ.Γ. Πω-πω, σεντόνι!
:)
Αθανασία, κι εσύ μού κίνησες την περιέργεια κ κατέβασα το αγγλικό βιβλίο να κοιτάξω-entertainment είναι η λέξη.
Ψυχαγωγία είναι όντως πιο εύστοχη μετάφραση.
Ο Σακς αναφέρεται στα ανθρώπινα κλινικά διηγήματα, χαρακτηρίζει τους νευρολογικά ασθενείς σαν ταξιδιώτες σε αφάνταστες χώρες, χώρες για τις οποίες δε θα είχαμε την παραμικρή ιδέα αν δεν υπήρχαν αυτοί οι ταξιδιώτες-ασθενείς. Συνεχίζει λέγοντας ότι οι ζωές και τα ταξίδια τους έχουν για εκείνον μια ποιότητα μυθική.
Τα θετικά συναισθήματα δεν είναι υπό τον όρο της βελτίωσης, άλλο παράθεμα: "Ο δάσκαλος πρέπει να αγαπά το όμορφο, τίμιο και καθυστερημένο άτομο και να μπορεί να ζήσει σε ένα αποκαθαρμένο, καθυστερημένο κόσμο".
Συμφωνώ μ' αυτά που λες, αλλά νομίζω ότι δεν λέει αυτά ο Σακς, ίσως εγώ παραθέτοντας σκόρπια αποσπάσματα να έδωσα λάθος εντύπωση.
ΥΓ. Η ανάγνωση των βιβλιών του Γιάλομ σε ψυχαγωγεί?
Υπήρχε ένα ενδιαφέρον άρθρο στην Ελευθεροτυπία της Κυριακής για το τι συμβαίνει στις περιπτώσεις εκείνες που άνθρωποι εκδηλώνουν εγκληματική συμπεριφορά [σε βαθμό κακουργήματος, θα έλεγε ένας δικηγόρος] επειδή πάσχουν από κάποια εγκεφαλική κάκωση που ρυθμίζει τις ''αποφάσεις'' τους. Αν δηλαδή ο Τσαρλς Γουίτμαν π.χ. που μια μέρα σκότωσε γυναίκα και παιδί και μετά αδιακρίτως πυροβόλησε αθώους είναι μπορεί να θεωρηθεί ο ίδιος αθώος για τις πράξεις του. Δεν ξέρω τι συνέβαινε στο κοριτσάκι που πυροβόλησε μια κακή Δευτέρα παιδιά σε ένα σχολείο [ξεχνάω την περιοχή, ''I shall google it'', όπως λένε και έξω] και έπειτα βγήκε το περιβόητο τραγούδι ''I don't like Mondays'', που είναι και ο λόγος που η μικρή αποφάσισε να καθαρίσει. Αν κανείς θεωρήσει αυτούς τους ανθρώπους αθώους [επειδή έτσι γεννήθηκαν] τότε θα πρέπει να κατηγορήσουμε όλους τους άλλους που αποφάσισαν να βρεθούν στο συγκεκριμένο χώρο τη συγκεκριμένη στιγμή, εφόσον αυτοί όντως αποφάσισαν κάτι, καθώς υγιείς.
Και κάτι ακόμη: Αν μπεις στο χειρουργείο για επέμβαση στον εγκέφαλο, και πετύχεις γιατρό κακό [που έχει κακές προθέσεις], τότε μπορεί άνετα να σου πειράξει τα ημισφαίρια. Υπάρχει μια περίοδος μετά την εγχείριση, που ο οργανισμός είναι δεκτικός σε πλήρη ''αναμόρφωση''.
Μάλλον είμαι εκτός θέματος. Αλλά whatever.
Το τι βρίσκει κανείς διασκεδαστικό στηρίζεται στην ιδέα που έχει για αυτό. Κάπως εγκεφαλικά δηλαδή γίνεται και η αξιολόγηση... Υπάρχει και ο σαδισμός και ο μαζοχισμός.
Υγρ. Το όταν έκλαψε ο Νίτσε είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία, το Ντιβάνι το βαρέθηκα και έκτοτε δεν ξαναδιάβασα Γιάλομ με την ισχυρή πεποίθηση πως μετά πάμε στον κλάδο της Ψυχανάλυσης που σε επίπεδο λογοτεχνίας μου φαίνεται λίγο βαρετή.
ο Τσαρλς Γουίτμαν είναι αθώος
στο δρόμο βγήκε και περπάτησε στη γέφυρα.
πρώτα του πέρασε απ’ το μυαλό ν’ αυτοκτονήσει
μα σαν είδε παγωμένο το νερό
το ανέβαλε, «ίσως μιαν άλλη μέρα», είπε
«που θα λάμπει ο ήλιος».
τα μάτια του πρώτα άστραψαν,
μετά τα χέρια κοίταξε, αυτά είναι
που πρέπει να φροντίσει.
για τα μάτια είναι εύκολο.
φοράς γυαλιά ή και κουκούλα.
το άλλο θέλει κάποιου είδους θάρρος
να βγεις από την πλήξη.
[εκτός κι αν το έχεις απ’ τη φύση σου εύκολο
να στρίψεις μιας κυρίας το κεφάλι
βίδα.]
σαν από θαύμα
σαν την άλλη τη μικρή
αίφνης αποφάσισε
-γιατί η αλήθεια είναι αυθόρμητη!-
πως οι Δευτέρες δεν του αρέσουν.
ευκαιρία για μια καλή πράξη.
μια-πράξη-καλή η νύχτα.
βγήκε στο δρόμο Πιστολέρο σήμερα
κι άρχισε να πυροβολεί
αδιακρίτως.
από παιδί ήταν εύστοχος
όπως χωρίς αιδώ, χωρίς ντροπή,
τη γυναίκα του
το παιδί της
σκότωσε.
αδιακρίτως.
Αυτά περί Μουρακάμι στο areading diary από πού τα βρήκες; Σούπερ το Νορβηγικό βουνό. Από τα αγαπημένα μου βιβλία.
Αυτά περί Μουρακάμι στο areading diary από πού τα βρήκες; Σούπερ το Νορβηγικό βουνό. Από τα αγαπημένα μου βιβλία.
Sexton, αφενός να μάς εξηγήσετε το nick σας κάποια στιγμή.
Ξεφύλισσα την Ε θα ξανακοιτάξω, την ιστορία με το παρανοϊκό κοριτσάκι την ήξερα, τι να πω, μακριά από μας :-).
Μουρακάμι: αν σύρετε το ποντίκι πάνω στα "εδώ" κι "εδώ" που γράφω θα δείτε τα links-ευελπιστώ.
Με το ποίημα, βοηθήστε, είμαι αστοιχείωτη.
Anne Sexton: Αμερικανίδα Ποιήτρια Αυτόχειρας. Μια μεγάλη αγάπη που προσπαθώ να μεταφράσω...
Κάπου στο σάιτ είχα σχολιάσει τον Μουρακάμι, αλλά πρέπει να ήταν σε άλλη κατηγορία. Θα το ψάξω, μερσί!
Το ποίημα είναι κατασκευή δική μου, γιατί αναβάλλω κάτι άλλο που θα έπρεπε να κάνω όλη μερα [κλάσικ]!
Δημοσίευση σχολίου